De tondeldoos, de ketting met de handjes en een drinkglaasje zijn voorwerpen van vroeger, die niet iedereen zich kon veroorloven. Bij archeologische opgravingen bij Kasteel Gen Hoes in Oud-Valkenburg en het kloostercomplex Houthem Sint Gerlach, beide het onderkomen van welgestelden van die tijd, zijn deze vondsten respectievelijk uit de gracht en een beerput gehaald.
Het bijzondere aan dit tondeldoosje is dat het één van de laatste modellen tondeldoos was, voordat de lucifers zoals wij deze tegenwoordig kennen, het rond 1850 overnamen. Vroeger had men een tondeldoos bij zich om vuur te kunnen maken. Hieraan was een (kool-houdende) metalen ring of staafje bevestigd. Binnenin werd een vuursteentje en tondel bewaard. Tondel is een verzamelnaam voor licht ontvlambaar materiaal, zoals gedroogde tondelzwam, gedroogd mos, verkoold katoen of linnen. Het doosje is van messing en heeft een hoogte van 60 mm, de doorsnee is ellipsvormig. Het dekseltje meet op het breedste punt 17 mm en in de lengte 25 mm. Op de onderkant is een ruw lijnen reliëf aangebracht. Het dekseltje zit met een scharniertje vast aan het doosje. Aan de binnenkant loopt over de hele lengte naar beneden een klein vierkant ´pijpje´. In dit pijpje zat eertijds een katoenen lont en in de ruimte ernaast werden de zwavelstokjes rechtop geplaatst. Op het dekseltje van zilver is een jachttafereel te zien. Een man in jachtkleding en hoge hoed heeft een lang jachtgeweer in zijn linkerhand en is dat met zijn rechterhand aan het laden. Rechts naast de man staat een jachthond en een boom afgebeeld.
De ketting is een mooi vakkundig vervaardigd sieraad. De handjes, die de ketting vasthouden aan het slot zijn gegoten in een slingergiettechniek. De vormgeving en fabricage doen denken aan de periode 1750-1850. De ketting is waarschijnlijk niet van zilver, mogelijk van koper en dat verguld is geweest.
In de Middeleeuwen had niet iedereen de beschikking over de luxe van glasproducten, zoals drinkglazen en glas-in-lood ramen Bij het onderzoeken van een beerput bij het klooster Houthem Sint Gerlach kwamen verschillende glasscherven tevoorschijn. Het was een adellijk vrouwenstift, dat vanwege de schenkingen en erflatingen van de adellijke families, waarschijnlijk niet slecht bedeeld was. Het drinkglaasje is gereconstrueerd uit tientallen scherven. De drinkglaasjes, die gevonden zijn bij Houthem Sint Gerlach zijn Maigelein-glaasjes en een ribglaasje, afkomstig uit Duitsland of Zuid-Nederland van rond 1300-1550. Maigelein glaasjes zijn groen van kleur, waardoor ze ook wel Waldglas of woudglas genoemd worden. Het is vaak voorzien van een ribbelpatroon. Vroeger at men veel vette maaltijden vaak met de handen en door zo’n ribbelpatroon werd voorkomen dat het glas uit de hand gleed. Het werd vooral gebruikt voor het drinken van witte wijn.
Deze en andere objecten afkomstig uit Valkenburg zijn nog t/m zondag 29 november 2020 te zien tijdens de expositie “Kijkje in de Keuken.., 25 jaar Archeologische Werkgroep Valkenburg “, meer informatie op : https://www.museumvalkenburg.nl/agenda/expositie-een-kijkje-in-de-keuken/
Ook na 29 november is het archeologie-team vrijwel elke woensdagmiddag aanwezig, neem contact op met archeologie@museumvalkenburg.nl